Kısa Çalışma Ödeneği ve Ücretsiz İzin Aylığı Karmaşası
18 Mart 2020 tarihinde İçişleri Bakanlığı Genelgesi ve Covid-19 nedeniyle zorunlu olarak firmalar kapandı, bu firmalarda çalışan milyonlarca sigortalıya ‘’Kısa Çalışma Ödeneği’’ ve ‘’Ücretsiz İzin Ödeneği’’ verileceği duyuruldu.
1-Kısa Çalışma Ödeneği
Son 3 yılda 450 günü olan ve son 60 gün hizmet akdine bağlı olarak çalışanlar için işverenlerin İş-Kur’a yazılı müracaatı ile çalışanlara 90 gün, ilk 7 gün işveren tarafından yarım ücret devamında ise 83 gün İş-Kur tarafından İşsizlik Sigortası Fonundan daha sonra İşsizlik Maaşından mahsup edilmek üzere Kısa Çalışma Ödeneği bağlanılması için işlemler başladı.
5 Mayıs’ta Mart/Nisan aylarına ait Kısa Çalışma Ödeneği tüm müracaatta bulunulan çalışanlara ödeneceği duyuruldu, ancak yüzbinlerce çalışan 5 Mayıs’ta paralarını alamadılar.
Sistem çok ağır işliyor, bunun nedeni başlangıçta işverenlerden müracaat esnasında bir çok evrak ve belge istendi, ödemeler kontrol ve denetime tabi tutuldu.
17 Nisan 2020 tarihinde kabul edilen Yasa ile prosedürler azaltıldı ancak geç kalındı, acemice, öngörüsüz hareket edildi.
Bu nedenle Genelgeden sonra 47 gün geçmesine rağmen tüm müracaatta bulunulan işçilere ödeneceği duyurulan Kısa Çalışma Ödeneği ödenemedi.
Parasını alanlarda oldu! Alamayanlarda oldu…
1.765 TL olarak ödeneceği duyurulan Kısa Çalışma Ödeneği, son 12 ayın brüt maaşlarının ortalamasının %60’ı olarak belirlendiğinden ödemeler 1.561 TL’ye kadar düştü. Hatta son 12 ayda çalışılmayan ay varsa brüt tutarların toplamı 12’ye bölündüğü için daha da az rakamlar ortaya çıktı.
Bu ödenekten yararlanamayanlar ve düşük ücret alanlar hayal kırıklığı yaşadılar.
2-Ücretsiz İzin Aylığı;
18 Mart tarihinde Genelge ile daha sonrada genelgesiz kapatılan firmalarda Kısa Çalışma Ödeneğini hak etmeyen çalışanlara ‘’Ücretsiz İzin Aylığı’’ verileceği duyurulmuştu.
Ücretsiz izin aylıklarının 8 Mayısta ödeneceği duyuruldu ancak, yüz binlerce çalışan ücretsiz izin aylıklarını da alamadılar. Alanlarda hayal kırıklığı yaşadı, çünkü 18 mart tarihinden 50 gün geçmişken parasını alabilenlere 17 Nisan sonrası için sadece 14 günlük ödeme yapıldı.
Mart ve Nisan ayının 17’sine kadar herhangi bir ödeme yapılmıyor, 17 Nisandan sonrası için 50 gündür hiçbir geliri olmayan milyonlara sadece 14 günlük ödeme yapıldı! Yüz binlerce çalışan 14 günlük ödemeyi dahi alamadı.
1.177 TL olarak ödeneceği açıklanan Ücretsiz İzin Aylığı, damga vergisi kesintisi sonrası 1.168 TL’ye düştü, mart ve nisan ayları için toplam 42 gün ücretsiz izin aylığı olarak 1.635 TL ödeme alacağını bekleyen çalışanlar, banka ve ptt hesaplarına bu tutarın değil de nisan ayından sadece 14 günlük 545 TL’nin yattığını görünce büyük hayal kırıklığı yaşadılar!
Yüz binlerce kişi 545 TL’yi dahi alamadı…
Covid-19 Genelgesi ile işverenlerin zorunlu olarak işyerlerini kapatmalarının üzerinden 50 gün geçmişken hala ödemelerini alamayanlar var…
Haziran ayında işyerleri açıldığında bu ödemelerde kesilecek! 3 ay olarak ödeneceği duyurulan Ücretsiz Ödeneğinden yararlanabilenler beklide sadece 45 gün yararlanabilecek.
SMMM/Sosyal Güvenlik Uzmanı
Özgür Erdursun